Κατηγορία:ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΜΑΣ

Οι Άγιοι της Θεσσαλίας, του Χαράλαμπου Στεργιούλη

Στο Ηλεκτρονικό Περιοδικό “Synthesis” του τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. δημοσιεύθηκε ἕνα θαυμάσιο ἐπιστημονικό ἔργο που ἀναφέρεται στούς τοπικούς μας Αγίους.  Η παρούσα μελέτη, του κ.Χαραλάμπους Β. Στεργιούλη Δρ. Βυζαντινής Φιλολογίας Α.Π.Θ., υποβλήθηκε στο τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. ως διπλωματική εργασία του μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης στη μεσαιωνική ελληνική φιλολογία με επόπτη καθηγητή τον κ. Βασίλειο Κατσαρό, ομότιμο-σήμερα-καθηγητή Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας. Πρωτοδημοσιεύθηκε στο Θεσσαλικό Ημερολόγιο 38 (2000), 305-334 και 39 (2001) 335-364. Κρίθηκε σκόπιμη η επανέκδοση της με νέες προσθήκες και βελτιώσεις. Αξίζει να το διαβάσουμε.

Χαράλαμπος Β. Στεργιούλης,
Δρ. Βυζαντινής Φιλολογίας Α.Π.Θ.
Οι άγιοι της Θεσσαλίας

Αγιολογικά και Λειτουργικά Χειρόγραφα και Κείμενα. Η Θεσσαλία, κατά τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, ανέδειξε πολλούς αγίους. Στην πρωτοβυζαντινή περίοδο (324-565) έζησαν οι άγιοι Αχίλλιος, αρχιεπίσκοπος Λαρίσης (†350), Ρηγίνος, επίσκοπος Σκοπέλου (μέσα 4ου αι.) και Οικουμένιος, επίσκοπος Τρίκκης (4ος αι.). Στη μεσοβυζαντινή περίοδο (565-1081) έζησαν και μαρτύρησαν οι στρατιωτικοί άγιοι Νικόλαος ο ἐν Βουναίνῃ και Αρμόδιος μαζί με μία ομάδα συστρατιωτών τους (1Οος αι.) Ιδιαίτερη είναι η παρουσία αγίων στην υστεροβυζαντινή περίοδο (1081-1453) η οποία οφείλεται στην ίδρυση και ανάπτυξη της μοναστικής πολιτείας των Μετεώρων. Στους χρόνους αυτούς θα συναντήσουμε τους μετεωρίτες αγίους, Ιερεμία (12ος αι.), Αθανάσιο (περ. 1302-1380), Ιωάσαφ (1349/1350-1422/1423), Βαρλαάμ (14ος αι.) και Αντώνιο (μέσα του 15ου αι.), τους μητροπολίτες Λαρίσης Κυπριανό (μέσα του 13ου αι.), Θωμά (τέλη 13ου αι.) και Αντώνιο το Νέο (14ος αι.), ενώ στο Πήλιο, την ίδια εποχή, θα ζήσει ο όσιος Λαυρέντιος (14ος αι.) Πηγές για τη ζωή και τη δράση των θεσσαλών αγίων αποτελούν τα αναφερόμενα σ’ αυτούς αγιολογικά και υμνογραφικά κείμενα. Η απήχηση των κειμένων αυτών, κυριότατα των αγιολογικών, στους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους υπήρξε μεγάλη. Απόδειξη της απήχησης αυτής αποτελεί, σύμφωνα με τον Σοφιανό «το γεγονός, ότι παρ’ όλες τις καταστροφές και τις περιπέτειες των βιβλιοθηκών στο πέρασμα τόσων αιώνων με τις ποικίλες μπόρες τους, τα κείμενα αυτά μας έχουν διασωθεί σε εκατοντάδες χειρόγραφα». Η χειρόγραφη παράδοση για τους θεσσαλούς αγίους δεν είναι μεγάλη. Οι αρχικοί βίοι διασώζονται από ένα μόνο χειρόγραφο, ενώ μικρός είναι ο αριθμός των χειρογράφων που διασώζει τις διασκευές των βίων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι συγκεκριμένοι άγιοι είναι τοπικοί και η λατρεία τους δεν είχε διαδοθεί ευρύτατα. Με την καταγραφή, περιγραφή και έκδοση των χειρογράφων, των σχετικών με τους θεσσαλούς αγίους, ασχολήθηκαν πολλοί ερευνητές. Ιδιαίτερα, όμως, ο Ν. Βέης και ο συνεχιστής του έργου του Δ. Σοφιανός. Αυτοί έφεραν στο φως εντυπωσιακά στοιχεία όχι μόνο για τη ζωή και τη δράση των αγίων του θεσσαλικού χώρου, αλλά και για την ιστορία της Θεσσαλίας στους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η συγκέντρωση των χειρογράφων των αναφερομένων στους θεσσαλούς αγίους της βυζαντινής περιόδου, η περιγραφή τους και η παράθεση της σχετικής, μ’ αυτά, βιβλιογραφίας.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
I. ΑΧΙΛΛΙΟΣ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΛΑΡΙΣΗΣ († 350)
Α. Σύντομος βίος
Ανήλθε στο αξίωμα αυτό κατά τους χρόνους του Μεγάλου Κωνσταντίνου (288;-377), πριν τη σύγκληση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου στη Νίκαια (325)………….(Διαβάστε τη συνέχεια εδώ)

 

0